SỰ KỲ DIỆU CỦA CON VỊT VÀ VỊT THẢ ĐỒNG
SỰ KỲ DIỆU CỦA CON VỊT VÀ VỊT
THẢ ĐỒNG
Liều thuốc quý
Theo sách “Nguyễn Phúc tộc Dược minh y kính”, thịt vịt (gọi là
“áp nhục” hoặc “điền hoa áp tử”) là món ăn ngon và là vị thuốc quý, đặc biệt
tốt cho gan và lá lách.
Thịt vịt luộc hoặc nấu cháo ăn vào có tác dụng “khu phong”.
Người mắc chứng phong ngứa ăn vịt lần đầu sẽ thấy ngứa nhiều hơn, ấy là do phá
bệnh, không sao cả, ăn lần thứ hai sẽ hết ngứa ngay. Ăn hai, ba con có thể hết
bệnh.
Còn thịt vịt nướng thì có tác dụng “dũ phong”, ăn vào bệnh phong
ngứa sẽ không phát tác gây biến chứng nguy hiểm.
Thuốc bí truyền nhà Nguyễn có thang “thương khẩu bất hiệp” chế
từ trầm hương, tre ngâm bùn (trúc nịch), cây chuối hột… kết hợp với da và màng
chân vịt.
Như tên gọi của nó, thang này chữa được những vết thương lâu
lành, đặc biệt là chữa bỏng nặng.
Một cánh tay nếu bị bỏng nặng toàn phần, Tây y hiện nay chỉ còn
cách tháo khớp cắt cánh tay đi, nhưng ngày xưa cha ông ta có thể chữa khỏi, chỉ
cần ngâm cánh tay trong dung dịch thuốc nói trên trong nửa ngày là giữ được các
mao mạch để cứu cánh tay, sau đó tiếp tục đắp thuốc một thời gian sẽ khỏi.
Tôi hỏi ông Ưng Viên vì sao thịt vịt lại thường được ăn với
gừng, ông giải thích: Vịt là giống không có tuyến mồ hôi, những giống không có
tuyến mồ hôi đều thuộc “hàn nhục”, mà gừng thì có tác dụng ôn ấm, cho nên ăn
thịt vịt với gừng hoặc riềng sẽ làm cho hàn nhiệt cân bằng, rất tốt cho sức
khỏe. Nhưng ông bảo phải ăn với gừng nướng mới tốt, dùng gừng sống không có
nhiều tác dụng.
Da vịt là một vị thuốc rất quý, ăn vào có thể trị được bệnh bạch
đới ở phụ nữ, bệnh di mộng tinh ở nam giới (đối với bệnh hoạt tinh thì da vịt
không đủ tác dụng).
Da vịt bào chế với các loại thảo mộc thành thuốc chữa rất hữu
hiệu bệnh mạch lươn (rò hậu môn) cho nữ giới. Bệnh nặng không có da vịt không
trị được. Trrường hợp khẩn cấp trong khi chờ chế biến thuốc, ăn da vịt bệnh có
thể ngưng được một thời gian.
Da trên ức vịt còn quý hơn, ăn vào tăng sức dẻo dai cho cơ bắp,
rất tốt cho vận động viên.
Mật vịt là một trong những vị thuốc hay nhất trong điều trị các
loại u bướu và ung nhọt. Nó còn chữa được bệnh đau dạ dày.
Trong thuốc nhỏ mắt bí truyền của nhà Nguyễn có hai nhãn cầu, da
ức và mỡ dưới ức vịt.
Vịt có thể chế biến được rất nhiều món ăn ngon. Cung đình nhà
Nguyễn có món đặc biệt: Vịt chưng tương truyền chủng, là món vịt nấu với măng,
dịch tre non (trúc nhự), hạt sen, hoài sơn, táo đỏ, liếu tiếu thảo, huỳnh kỳ
đỏ, dâm dương hoắc hoặc thạch xương bồ, tương đậu mèo… Như tên gọi của nó, món
này ăn vào chữa được bệnh hiếm muộn ở cả nam lẫn nữ.
Theo kinh nghiệm dân gian thì thịt vịt “hiền” hơn thịt gà, còn
trứng gà lại “hiền” hơn trứng vịt. Vì vậy mà khi đau ốm người ta ăn thịt vịt mà
kiêng thịt gà, còn đối với trứng thì ngược lại. Ông Ưng Viên bảo điều đó đúng,
nhưng không đúng hoàn toàn.
Trứng vịt bổ dưỡng hơn trứng gà, nhưng do hàm lượng lưu huỳnh
cao hơn nên người không khỏe ăn vào sẽ bị đau nhức cơ thể chứ không có hại gì
cho sức khỏe, nếu biết cách chế biến hàm lượng lưu huỳnh sẽ cân bằng. Ngược
lại, thịt gà có hàm lượng lưu huỳnh cao hơn thịt vịt.
Mãnh cầm
Vịt vốn là loài thiên cầm được thuần hóa, đó là thứ “mãnh cầm”
sống trong tự nhiên thành đàn, thường di cư từ nơi này qua nơi khác để thích
nghi với sự biến đổi của khí hậu. Ở Việt Nam, vịt được nuôi làm gia cầm cách
nay khoảng 2.600 năm.
Gọi là “mãnh cầm” vì sức sống của vịt rất mãnh liệt. Những
nghiên cứu khoa học gần đây cũng xác nhận, sức đề kháng của con vịt rất mạnh,
vi khuẩn gây được bệnh cho vịt phải mạnh hơn vi khuẩn gây bệnh cho người tới
300 lần. Bởi vậy, vịt là con duy nhất trên đồng ruộng có thể ăn và tiêu hóa
được con đỉa.
Ngày xưa vịt không bao giờ bị bệnh, không bao giờ “chết bờ chết
bụi”, nó chỉ chết khi già và bao giờ cũng chết trong tư thế ngủ. Tất nhiên
không tính việc chết do bị con người ăn thịt.
Vịt thả đồng là một sáng tạo độc đáo, được áp dụng đầu tiên ở
Nam Bộ vào thời Chúa Nguyễn Phúc Nguyên. Người khuyến khích nuôi vịt thả đồng
chính là ông Đào Duy Từ. Sau đó, công chúa Ngọc Vạn đã mang vịt thả đồng sang
quê chồng của mình là Campuchia.
Do sức sống mãnh liệt của nó, những đàn vịt là chủ thể chế ước,
thuần hóa những vi sinh vật có hại trên đồng ruộng, đồng thời mang những vi
sinh vật, những bào tử thực vật và động vật có ích gieo rắc khắp nơi. Phân vịt
không những không độc hại mà còn chứa những vi sinh tốt, giúp khống chế được
những vi sinh gây bệnh. Ngày nay, các nhà khoa học đã trích chiết một số chất
trong phân vịt để đưa vào một số loại tân dược.
Nuôi vịt thả đồng còn mang lại hiệu quả kinh tế cao. Vịt thả
đồng chỉ cần ăn những sản vật trên đồng ruộng là đủ, không cần cho ăn gì thêm,
trừ vịt đẻ mới cho ăn thêm ngô hoặc lúa, nhưng không nhiều, chỉ tốn 100g một
ngày cho 10 con vịt đẻ. Do vậy, so với vịt nuôi nhốt, vịt thả đồng tiết kiệm
tới 85% vốn đầu tư, lại không bị bệnh tật.
Đất nào có vịt thả đồng thì tốt hơn đất cùng loại ở nơi khác.
Hiệu quả kinh tế từ nuôi vịt thả đồng không chỉ riêng việc giảm vốn đầu tư cho
thức ăn mà còn hiệu quả từ chi phí thuốc men, từ đất đai, từ môi trường mà đàn
vịt đem lại.
Sau này, từ khi đưa các giống lúa lai tạo vào đồng ruộng kèm
theo đó là phân hóa học và thuốc trừ sâu, vịt mới bắt đầu sinh bệnh. Những sản
vật trên chân ruộng ngày càng ít đi, việc nuôi vịt dần dần theo lối công
nghiệp, chi phí đầu tư cao, không chỉ tốn thức ăn mà còn tốn thuốc men kháng
bệnh. Cái lợi từ nuôi vịt ít đi, cái lợi từ môi trường sinh ra từ đàn vịt cũng
ít đi. Thịt vịt nuôi theo lối công nghiệp cũng không còn giá trị tự nhiên của
nó nữa…
HOÀNG HẢI VÂN
(Bài đăng trên báo Nông thôn ngày nay, 2011, trong loạt bài
“Chân ruộng, sự tồn vong của dân tộc”)
Ảnh vịt cỏ thả đồng, lấy từ trang web Hội Nông dân VN
Leave a Comment