CỤC ĐẤT THẦN THÁNH
CỤC ĐẤT THẦN THÁNH
Trong ký ức tôi vẫn còn thấp thoáng cái bầu của bà
nội, cái bầu đan bằng tre trét dầu rái mà bà dùng để đựng những
thứ linh tinh, nhưng bao giờ cũng có vài chiếc tổ tò vò. Hồi nhỏ
mỗi khi chị em tôi vừa sốt vừa nôn, bà lấy chiếc tổ tò vò ra đốt
lên, thả vào một bát nước rồi cho uống, vậy là hết bệnh.
Tôi vẫn không hiểu vì sao chiếc tổ tò vò lại có thể
chữa được bệnh khi nó chẳng qua chỉ là một cục đất khô. Chưa có một
“nghiên cứu khoa học” nào về chiếc tổ tò vò cả, nhưng có sao đâu, nó
vẫn có thể chữa được các thứ “thương hàn thổ tả” cho chị em tôi trong
suốt những năm thơ ấu mà không cần đến một viên thuốc tây nào.
Tôi hỏi ông Nguyễn Phúc Ưng Viên “y lý” của tổ tò vò là
gì, ông cười bí hiểm : “Đó là sự kỳ thú của chân ruộng”.
Ông Ưng Viên nói nó là một thứ thuốc quý, gọi là “Y Ông” (Người
làm thuốc) hoặc “Thiên Phong” (ong trời). Tổ tò vò có thể chữa được các bệnh
thương hàn, ban, thủy đậu, hạ sốt và các bệnh thời khí của trẻ em. Và tác dụng
chữa bệnh chủ yếu của tổ tò vò chính là … cục đất ruộng. Con tò vò bao giờ cũng
lấy đất dưới ruộng mang về làm tổ, không lấy đất ở nơi khác. Cần phân biệt tổ
tò vò với tổ ong nghệ (một loại ong màu vàng), ong nghệ cũng lấy đất làm tổ
nhưng không cứ là đất ruộng, nên tổ ong nghệ không chữa bệnh được.
Ông bảo tôi hãy lấy cuốc xén một cục đất trên ruộng vừa rút nước
rồi đem phơi khô. Cục đất có hương vị của ruộng đồng. Dùng một phần (khoảng 1/5
nhát cuốc) bỏ vào chảo gang hoặc nồi đất nướng tới khoảng 70 độ C trong vòng 15
phút. Ngửi cục đất nướng này sẽ thấy một hương vị đặc biệt. Mùi đất khi đã
nguội cũng không giống mùi khi còn nóng. Đó là sự biến đổi của vi sinh dưới tác
động của nhiệt độ.
Chia cục đất đó ra làm hai, một phần cho vào 1/2 lít nước, lóng
lấy nước trong; phần còn lại đem nghiền nát bỏ vào một bọc vải. Nước lóng được
có thể dùng để làm thuốc hoặc nấu ăn, còn bọc đất nghiền có thể dùng ngâm trong
dưa muối. Dùng thứ đất chế biến đó có thể ngừa các bệnh về thời khí, đây cũng
là 1 trong 10 vị của bài thuốc “Thập thần” rất quý giá mà cha ông ta sử dụng
hàng ngàn năm nay.
Có thể dùng nước lóng ra này nấu canh cá đồng (cá rô, cá sặc, cá
nhét…) với lục bình (hoa + lá non), điên điển, so đũa, sam bay hoặc các loại
rau dại khác, nếu không có nhiều thì chỉ cần vài thứ kiếm được, cho thêm một ít
mè đen hoặc trắng giã giập. Canh đó ăn không chỉ “ngon tuyệt” mà còn ngừa trị
được các bệnh về tiêu hóa, sán lãi, làm sáng mắt và cân bằng được kinh kỳ cho phụ
nữ. Dưa muối có ngâm chung bọc đất này ăn vào sẽ cân bằng tiêu hóa, rất tốt cho
sức khỏe.
Thứ nước đất thần thánh nói trên chính là một trong những bí
quyết y thực của nhà Nguyễn mà ngày nay rất ít người biết đến. Nó cũng là lý do
vì sao con trẻ của chúng ta ở nông thôn đi chân đất chơi trên đồng ruộng ít bị
bệnh hơn là con trẻ ở thành thị mang giày dép chơi trên sân bê tông. Vì dưới
chân trẻ em nông thôn luôn luôn có “thuốc” bao bọc.
Cục đất ruộng có thể phòng trị bệnh được là vì như đã nói, không
biết bao nhiêu là nguồn sống chứa trong đó. Chỉ riêng đất ruộng có thể thay thế
rất nhiều loại thuốc men, phần lớn người nông dân sống với ruộng đồng không cần
đến thầy thuốc. Cái mà chúng ta gọi là “chi phí cho sức khỏe” mà ngày nay hạt
thóc phải cõng nặng trên vai, ngày xưa nhẹ tênh không đáng kể. Điều đáng buồn
là đất ruộng ngày nay không còn như ngày xưa nữa, nó đã và đang bị hóa chất từ
phân hóa học và thuốc trừ sâu làm cho biến dạng, những mầm sống bị mất đi rất
nhiều…
HOÀNG HẢI VÂN
(Bài đã đăng trên báo Nông thôn ngày nay, 2011, trong loạt bài
“Chân ruộng, sự tồn vong của dân tộc”, có sắp xếp lại)
Leave a Comment